हवामान व जमीन
आले आल्याला उष्ण व दमट हवामान मानवत असते. थंडी मुले आल्याची पानेवाढ थांबते व जमिनीत खोडाची वाढ सुरु होत असते. मात्र शेतकऱ्यांच्या अनुभवावरून असेही लक्षात आले कि, सातार्यापासून मराठवाड्या पर्यंत पीक घेणे शक्य आहे. समुद्रकिनार्याच्या भागात जेथे २०० सेटी मीटर किंवा थोडा जास्तच पाऊस पडतो तेथे पावसाळी पाण्यावर घेतली जाते. समुद्रसपाटी पासून १०० ते १५०० मीटर उंचीपर्यंतच्या प्रदेशात आल्याची लागवड करण्यात येत असते.
आल्यासाठी मध्यम खोलीची उत्तम निचरा असलेली कसदार जमीन उत्तम चागली असते. नदीकाठच्या पोयटाच्या गाळ मिश्रित जमिनीत आले उत्तम येत असते. जमिनीवर पाणी तुंबून राहिलेले ह्या पिकास नुकसानकारक घातक असते. तसेच जमिनीत विम्लतेचे प्रमाण हे जास्त नसावे. एकाच जमिनीत मात्र वरचेवर आले घेऊ नये कारण त्यावर येणाऱ्या मर रोगाचे नियंत्रण करणे अवघड होत जाते.
पूर्वमशागत
आल्याचे गड्डे जमिनीत वाढत असल्यामुळे सखोल पूर्वमशागत करणे फार गरजेचे असते. जमीन लोखंडी नांगराने ३५ -४० से. मी. खोल उभी आडवी नांगरून घ्यावी. ४-५ कुळवाच्या पाळ्या देऊन माती भूशभुशीत करून घ्यावी. या पिकाच्या लागवडीसाठी जमिनीची आखणी निरनिराळ्या पद्धतीने केली जात आहे. हलक्या जमिनीत सपाट वाफे पध्दत, मध्यम व भारी जमिनीत सऱ्यावरंबे पध्दत, वापर करतात. जमिनीत हेक्टरी ४०-५० गाड्यापर्यंत (२०-२५ टन) शेणखत टाकावे.
महाराष्ट्रातील काळ्या जमिनीत रुंद वरंब्याची पध्दत फायदेशीर ठरली आहे. सपाट वाफे 3 X 2 मीटर आकाराचे करत असतात. दोन वरंब्यात ६०-७० से. मी. अंतर ठेवतात तर गादी वाफ्यावर लागवड करताना 3 X १ मीटर आकाराच्या १६-२० से.मी. उंच वाफ्यावर लागवड करतात.
बियाण्याची निवड, लागवडीची वेळ व लागवड
महाराष्ट्र माहीम या स्थानिक जातीची लागवड फार जास्त प्रमाणात करतात. या जातीमध्ये मोक्या व आंगऱ्या असे दोन प्रकार प्रमुखाने आढळतात. चांगल्या प्रतीचे निरोगी ४ -५ से. मी. लांबी व अंदाजे २२ -२५ ग्रॅम वजनाचे आणि २-३ कोंब रुजण्याइतपत डोळे असलेले बेणे हे निवडावे. एक हेक्टर लागवडीस साधारणपणे १४५० ते २००० किलो बेणे लागते. सध्या वाफ्यात आल्याची लागण २५ X २३ से. मी. अंतरावर करतात. बेने ३-५ से. मी. खोल लावून मातीने झाकावे. लागण कोरडीत करून हलके पाणी सोडून वाफे भिजवून घ्या. गड्डा लावताना कोबांची टोके जमिनीच्या वरच्या बाजूस येतील अशी याची काळजी घ्यावी.
आले कीड
रोगाला नाजूक असल्याने कंद लागवडीच्या वेळी प्रतिबंधक उपाय म्हणून डायथेन-झेड-७८ आणि नुवाक्रॉन अनुक्रमे २५०-३०० ग्रॅम आणि १०० मि. ली. , १००-११० लीटर पाण्याच्या मिश्रणात बुडवून लावावेत.
मे महिन्याच्या दुसऱ्या आठवड्यापासून जून महिन्याच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत आल्याची लागवण करत असतात.
आंतरमशागत
लागवडीनंतर १७ – २० दिवसात कोंब जमिनीच्या वर दिसू लागतात. त्यानंतर लगेच कोंबाना धक्का न लागेल अशी काळजी घेऊन वाफ्यातील तण काढून साफ करावे.वेळोवेळी अंतराने हात खुरपणी करून तण काढावे. पीक १२०-१२५ दिवसाचे झाल्यावर हलकी खोदणी करून दुसरा वरखताचा हप्ता द्यावा. त्यामुळे गड्ड्याची नीट वाढ होण्यास मदत होत असते.
वरखते
लावणीच्या वेळी १००-११० किलो अमोनिअम सल्फेट, ३००-३१० किलो सुपर फॉस्फेट व ८०-९० किलो म्युरेट ऑफ पोटॅश वाफ्यात टाकावे व त्यानंतर ६ ते ८ आठवड्याने ५० किलो व १२० दिवसांनी १०० किलो युरिया द्यावा.
काढणी व उत्पादन
आल्याचे पिक ७ ते साडेसात महिन्यात तयार होते. मात्र आले सुन्ठीकरता लावले असल्यास ८ ते ९ महिन्यात पीक तयार होत असते. जानेवारी महिन्यात पाने पिवळी पडून वाळू लागत असते. वाळलेला पाला कापून पाला पाचोळा वेचून गोळा करावा. कुदळीने खोदून आल्याच्या गड्डयांची काढणी करत असतात. खणताना गड्यांना इजा होणार नाही याची काळजी हि पूर्ण घ्यावी. आले वेचून पाण्याने स्वच्छ धुवून गड्डे व बोटे (नवीन आले) वेगवेगळी करायची असते. हेक्टरी उत्पादन १२-१५ टनापर्यंत येऊ शकते.
काढण्याच्या वेळी चागला भाव नसेल तर आले न काढता त्यास दर १०-१२ दिवसनी पाणी देणे चालु ठेवतात. एप्रिल अखेर कंदावर पुन्हा फुटवे येऊन त्याची वाढ सुरु होत असते. त्यानंतर त्यास वाढ व पोषणासाठी आधीच्या पोषणाइतकीच खते वेळोवेळी द्यावीत. अशा द्वी हंगामी पीकही काढणी पुढील ऑगस्टमध्ये करत असतात. या पिकाचे उत्पादन हेक्टरी ३५ ते ४० टनापर्यंत येते.
हे हि वाचा: पपई लागवड
कीड व रोग
कीड
खोडमाशी
हि माशी खोडावर उपद्रव करत असते. या माशीच्या नियंत्रणासाठी १००-११० मि. ली. कोणतेही कीटकनाशक १०० लीटर पाण्यात मिसळून फवारावे.
कंदमाशी
या माशीच्या नियंत्रणासाठी १० दाणेदार फोरेट, हेक्टरी 20-२२ किलो टाकतात.
उन्नी (हुमणी)
या किडीचा प्रादुर्भाव आढळल्यास जमिनीत आले लावताच १०-१५ टक्के बी. एच. सी. ५० किलो हेक्टरी प्रमाण खताबरोबर मिसळावी. तसेच बी. एच. सी. बरोबर ५००-५५० किलो निम पेंड दिली तर कीड नियंत्रण होऊन पिकाला खतही मिळते.
रोग
नरम कूज
जमिनीत पाण्याचा निचरा बरोबर न झाल्याने या रोगाचा प्रादुर्भाव हा जास्त होतो. शेंड्याकडून झाड वाळत जात जाते. बुंध्याच्या भाग सडल्यामुळे सहज उपटला जातो. त्यानंतर जमिनीतील गाठे सडण्यास सुरुवात होत असते.
उपाय –
१. रोगट झाडे समूळ उपटून काढून नष्ट करावी.
२. लावणीपूर्वी व नंतर दर महिन्यास जमिनीवर व पिकावर ५:५:५० चे बोर्डोमिश्रण फवारले जावे.
३. पिकाचा फेरपालट, उत्तम निचरा होणार्या जमिनीत लागवड अत्यावश्यक आहे.
1 thought on “आले लागवड मसाला पिक 2023”