Goat Farming
शेळीची निवड (Goat Selection) करताना आपला मूळ हेतू कोणता आहे हे लक्षात घ्यायला पाहिजे आहे. मांस उत्पादनासाठी शेळीपालन (Goat Farming) करायचे असेल तर जन्मतः जास्त वजनाची करडे देणारी, एका वेतात अधिक करडे देणारी, झटपट वजन वाढणाऱ्या मादी व नराची निवड करावयाची असते. दुधासाठी पैदास करायची असल्यास दूध देणाऱ्या शेळ्यांची निवड करावी आणि संगमनेरी शेळी संशोधन योजना, महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाने शेळ्याची निवड करताना काय काळजी घ्यावी या विषयी पुढील माहिती दिली जात आहे.
– शेळ्या विकत घेताना पशुतज्ज्ञांच्या सल्ल्यानुसार खरेदी करण्यात याव्या. एकदा वेत झालेली शेळी विकत घेणे फार चांगले असते.
– जुळी करडे देणारी शेळी मिळत असेल, तर अशा शेळीची पैदास विकत घेणे चांगले आहे आणि दुभती शेळी निवडताना तिचे वय, करडांची संख्या, दुधाचे प्रमाण इत्यादी गोष्टींकडे लक्ष द्यावे लागत असते.
– दुभती शेळी लठ्ठ व मंद नसावी आणि चपळ असावी.
– शेळीपालनाचे यश पैदाशीसाठी वापरलेली शेळी व बोकड यांवर अवलंबून असते म्हणून उत्पादनाच्या उद्दिष्टांसाठी योग्य शेळी व बोकडांची निवड करावी.
हे हि वाचा : बंदिस्त शेळीपालन व्यवसाय शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर
– शेळी आकाराने मोठी असावी आणि तिची मान लांब असावी. तोंडापासून शेपटीपर्यंत असणारा लांबपणा, हेही महत्त्वाचे लक्षण असते.
– केस मऊ व चमकदार असावेत आणि बांधा मोठा असावा, जेणेकरून दोन किंवा अधिक करडांना शेळी आपल्या गर्भाशयात जोपासू शकत आहे.
शक्‍यतो एक ते दोन वर्षे वयाचीच (दोन ते चार दाती) शेळी विकत घ्यावी आणि पाय सरळ, पिळदार व खूर (टाचा) उंच असावेत. चरताना अंतर पार करण्यासाठी मजबूत पायांचा उपयोग होत असतो.
– शेळी विकत घेताना तिची कास नीट पारखून घ्यावी लागते आणि तिला कासदाह रोग नाही ना, याची तपासणी करावी. दुभत्या शेळीची धार काढून पाहावी आणि दुधाचे प्रमाण, दुधाचा रंग, कासेवर सूज या गोष्टी पारखून घ्याव्यात असतात.
– निरोगी व भरपूर दूध देणाऱ्या शेळीचे करडू खरेदी करावे आणि करडे रोगमुक्त, तसेच परोपजिवी कीटकांपासून मुक्त असावेत.