जमीन व हवामान

( Maize planting in Kharif season 2022 )

महाराष्ट्रात मका (Maize ) खाण्यासाठी व कारखान्याच्या दृष्टीने मका चा   वापर होत असत. मका  मध्ये स्टार्च, प्रथिने आणि खाण्यायोग्य तेल आहे. कारखानदारीमध्ये प्रामुख्याने मका ही स्टार्च, ग्लुकोज, पशुखाद्य, कोंबडीखाद्य तयार करण्यासाठी वापरत असतात.

जमीन व हवामान

या पिकासाठी मध्यम ते भारी, रेतयुक्त, खोल, उत्तम निचल्याची जमीन आवश्यक आहे आणि  जमिनीचा सामु ६.५ ते ७ इतका असावा. या पिकासाठी बियाण्यांच्या उगवणीसाठी साधारणत: २१० सें.ग्रे. व पिकाच्या वाढीसाठी ३२० सें.ग्रे. तापमान उत्तम आहे.

लागवडीचा हंगाम

साधारणतः  मक्याची लागवड हि जुलै आगस्ट  महिन्यात  करावी.

मका पिकाचे वाण

अ) संकरित वाण : डेक्कन-१o३, १o५, गंगा-११, त्रिशुलता, जे.के. २४९२, प्रो-३१0,३११,३१२, बायो-९६८१, सिडटेक-२३२४, के.एच.९४५१, बायो-९६३७, एच.क्यू.पी.एम-५, सरताज, राजर्षी, एच.क्यू.पी.एम-७ हे वाण

ब) संमिश्र वाण : आफ्रिकन टॉल, मांजरी, किरण, पंचगंगा, करवीर हे वाण

हेक्टरी बियाणे

मक्यासाठी १५ ते २o किलो बियाणे प्रति हेक्टर आवश्यकता आहे  आणि  कमी आणि मध्यम कालावधीच्या वाणांनुसार लागवडीचे अंतर ठरविले जात असते. जर कमी कालावधीचे वाण असल्यास लागवडीचे अंतर ६o × २o सें.मी. असते आणि मध्यम कालावधीच्या वाणांतील अंतर ७५ × २0/२५ से.मी. आहे.

पूर्वमशागत

लागवडीपूर्वी शेतात असलेला काडीकचरा, धसकटे वेचून नष्ट करत असतात आणि  खोलवर नांगरट करुन दोन ते तीन कुळवाच्या या पाळ्या द्याव्यात. जमिनीमध्ये हेक्टरी १०-१२ टन “ शेणखत मिसळ असतात.

बीजप्रक्रिया

लागवडीपूर्वी प्रति एक किलो बियाण्यास २ ते ३  १५ ते २0 ग्रॅम प्रतिकिलो प्रमाणे बियाण्यास प्रक्रिया करन घावी त्यामुळे उत्पादनामध्ये ५ ते १० टक्के वाढ होत असते.

आंतरपिके

मका पिकामध्ये खरीप हंगामात काही अांतरपिके घेता येत असतात. त्यात उडीद, मूग, चवळी, सोयाबीन, भुईमूग, तूर यांचा समावेश होत आहे.

खत व्यवस्थापन

लागवडीच्या वेळी प्रतिहेक्टरी ४०-४२  किलो नत्र, ६० किलो स्फुरद व ४o केिली पालाश द्यावे आणि  लागवडीनंतर ३o दिवसांनी ४o किलो नत्र तर लागवडीनंतर ४o ते ४५ दिवसांनी ४o -४५ किलो नत्र द्यावे.

आंतरमशागत

मक्यामधील तणांचा बंदोबस्त करण्यासाठी अॅट्राझीन २.५-३  किलो ५oo लिटर पाण्यातून प्रतिहेक्टरी तण उगवणीपूर्वी जमिनीत ओलसरपणा असताना फवारनि करावी. सरीवर टोकन केलेली असल्यास १o-12  दिवसांनी नांग्या भरुन प्रति हेक्टरी झाडांची संख्या योग्य ठेवल्यास अपेक्षित उत्पादन मिळते.

पाणी व्यवस्थापन

मका लागवडीनंतर खरीप हंगामात साधारणत: १५ ते २o दिवसांनी पाण्याची पाळी द्यावी लागत असते. फुलोरा अवस्था व दाणे भरण्याच्या अवस्थेमध्ये मका पिकाला पाण्याचा ताण पडू देऊ नका.

मक्याची काढणी व मळणी

कणसे पिवळसर, दाणे कडक झाल्यानंतर कणसे खुडून काढत असतात  आणि  ती कणसे २ ते ३ दिवस उन्हात चांगली वाळवावीत. यानंतर कणसाच्यावरील आवरण काढून मका सोलणीयंत्राच्या साहाय्याने कणसातील दाणे वेगळे  आर्द्रतेचे प्रमाण १२ टक्क्यांपर्यंत ठेवून साठवण करून घावी.

उत्पादन

साधारणत: मक्याचे उत्पादन ५0 क्विंटल प्रति |/ हेक्टरी प्रमाणे मिळत असते. आफ्रिकन टॉल हा वाण अतिशय 7 उंच (३00 ते ३५० सें.मी.) असून त्याच्यापासून प्रति हेक्टरी ६५ ते ७0 टन हिरव्या चा-याचे उत्पादन मिळत असते.

 

हे हि वाचा : घरात रोख आणि सोनं ठेवण्याची लिमिट किती? कधी होऊ शकते कारवाई? जाणून घ्या नियम…

 

जॉईन करा डिजिटल शेतकरी मॅगझीन आणि मिळवा शेती विषयक माहिती ,न्यूज़ , जॉब अपडेट्स , बाजार भाव, त्यासाठी खालील लिंक ला क्लिक करा तसेच आलेला नंबर सेव्ह करा.